KINDLE’S WAY: บทความที่เล่าเบื้องลึกของ kindle และ Amazon อย่างเข้มข้น สำหรับ kindle Power User ไม่ควรพลาด!! พบกันได้ได้ที่นิตยสาร GM ครับ [อ่านตอนอื่นๆ ได้ที่นี่เลย]
ชีวิตในวัยเด็กของผม ถ้าไม่นับเรื่องวิดีโอเกมและขนมแล้ว ผมมักเสียสตางค์ ให้กับสิ่ง 2 สิ่ง คือ หนัง และ หนังสือ
ผมโชคร้ายหน่อย ตรงที่แถวบ้านผมไม่มีร้านหนังสือเลย (มีแต่แผงลอยที่ขาย คู่สร้างคู่สม ขายหัวเราะ คอร์ดกีต้าร์ และนิตยสารอื่นๆ ที่ไม่ใช่หนังสือ) ผมเลยต้องนั่งรถเมล์ไปห้าง เพื่อตามหาร้านหนังสือ ในยุคนั้น ร้านหนังสือเล็กๆ แบบชาวบ้านๆ ก็เริ่มไม่ค่อยจะเห็นแล้ว จะเหลือก็แต่ร้านหนังสือเชนของยักษ์ใหญ่ในวงการ บางครั้งหนังสือก็หมด ต้องยอมจำนน ต่อรถเพื่อเดินทางไปศูนย์หนังสือจุฬาฯ เพราะสมัยนั้น ที่นี่เป็นร้านหนังสือที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทยแล้ว
พอไปถึงร้าน ผมก็ต้องกวาดตาไปตามชั้นหนังสือที่แบ่งเอาไว้เป็นหมวดหมู่ บางครั้งก็ไม่แน่ใจว่า ไอ้เล่มที่ว่าเนี่ย มันแฝงตัวอยู่ในหมวดหมู่ไหนกันแน่ ระหว่างหมวดธุรกิจ พัฒนาตัวเอง หรือ ชีวประวัติ เพราะมันคาบเกี่ยวกันไปหมดเลย แม้จะไม่ค่อยชอบพึ่งพาคนอื่น แต่ก็จนปัญญา ต้องเดินคอตกไปถามพนักงานที่ยุ่งอยู่กับการจัดหนังสือ และถามเขาด้วยความเกรงใจว่า “มีหนังสือเล่มนี้ไหมครับ” เขาช่วยผมค้นหาอยู่สักพัก แล้วก็หันกลับมาบอกผมว่า “หนังสือหมดค่ะ”
เหมือนอกหักครับ แต่มันเบากว่า…
มาถึงศูนย์หนังสือจุฬาฯ แต่กลับยังหาซื้อไม่ได้ ทั้งที่เราอุตส่าห์ ดันทุรัง เดินทางฝ่ารถติดออกมา เพื่อหมายจะได้ครอบครองหนังสือเล่มนั้น เอามานอนกอดนอนอ่านอยู่บ้าน ในห้องแอร์เย็นๆ เตียงนุ่มๆ แต่พอไม่เป็นไปตามที่คาดแล้ว มันทั้งผิดหวัง เสียทั้งกำลังกาย ใจ และเวลา โดยใช่เหตุจริงๆ
ส่วนเรื่องหนัง โชคดีหน่อย ที่แถวบ้านผมมีร้านวิดีโออยู่ร้านนึง ร้านนี้มักจะเปิดอยู่จนดึกจนดื่น แต่ก็ยังขายดิบขายดี ลูกค้าเต็มร้าน เพราะเป็นร้านที่เจ้าของร้านขายเอง นอกจากแกจะรู้จักลูกค้าทุกคนแล้ว หนังแทบทุกเรื่องที่แกขาย แกก็รู้จักดี ไม่รู้เหมือนกันว่า พี่แกมีเวลา 24 ชั่วโมง เท่ากับผมหรือเปล่า แต่ดูเหมือนว่า หนังทุกเรื่องในร้านผ่านตาแกมาหมดแล้ว แกสามารถโปรยเรื่องย่อของหนังแต่ละเรื่องได้อย่างน่าสนใจ จนบางที ไอ้ที่แกเล่า สนุกกว่าเอากลับไปดูเองเสียอีก
ผมมักจะแวะเวียนไปที่ร้านนี้บ่อยๆ เพราะใกล้บ้าน จนแกจำผมได้ พอเจอหนังที่ชอบ 1 เรื่อง พี่แกจะหยิบมาให้ผมอีก 4 เรื่อง และอธิบายเรื่องย่อให้ฟังอย่างเข้มข้น และชวนติดตามมาก ชนิดที่ว่า หากผมไม่ตัดสินใจซื้อหนัง 4 เรื่องนี้ไป ผมคงจะต้องรู้สึกเสียใจภายหลังอย่างแน่นอน ส่วนหนังเรื่องไหนที่ของหมด แกก็ไม่รีรอที่จะหาหนังมาชดเชย พร้อมกำชับกับผมเหมือนเดิมว่า “น้อง, เรื่องนี้รับประกัน ไม่ผิดหวัง”
พี่เขาดูมุ่งมั่นกับสิ่งที่เขาทำอยู่มาก ผมไม่ได้รู้สึกว่าพี่เขากำลังขายของอยู่เลยแม้แต่นิดเดียว แต่กลับรู้สึกว่า เขาพยายามช่วยเปิดโลกให้กับเด็กน้อยอย่างผมอยู่ ให้รู้จักกับหนังใหม่ๆ มุมมองใหม่ๆ พี่เขาดูภูมิใจในสิ่งที่เขาทำ เขารักในสิ่งที่เขาทำ
โรแมนติกดีครับ
ผมเริ่มเปรียบเทียบร้านหนังสือเชนยักษ์ใหญ่ กับร้านวิดีโอเล็กๆ แล้วก็คิดเลยเถิดไปว่า มันน่าจะดี ถ้ามีร้านหนังสือ ที่ทุกคนเข้าถึงได้ และมีพนักงานแบบพี่เจ้าของร้านวิดีโอที่ผมเจอ คนที่เข้าถึงลูกค้าจริงๆ แต่คิดอีกทีก็สำนึกได้ว่า คงเป็นไปไม่ได้ เพราะจะไปหาพนักงานคนไหน ที่กินเงินเดือนสามัญๆ แต่ขยันแบบเจ้าของร้านได้ขนาดนั้น ถ้าใครเจอก็ช่วยบอกผมด้วยนะครับ
มันเป็นเรื่องช่วยไม่ได้ เพราะพนักงานในร้านหนังสือ เขาก็ทำงานตามอัตภาพ สำหรับพนักงานแล้ว การขายหนังสือคือสิ่งที่เขาทำเพื่อหาเงินเลี้ยงปากท้อง เขาไม่ได้ทำเพราะรักเหมือนพี่ชายคนนั้น
ผมเลยจัดการพับฝันเพ้อๆ ของผม ไว้ในอุดมคติ
แต่เหมือนอุดมคติ เริ่มจะเอื้อมถึงแล้ว เมื่อผมได้รู้จัก Amazon kindle
kindle เริ่มเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวันของผมไม่นานนัก แต่ผมสนิทกับมันอย่างรวดเร็ว มันเข้ามาเปลี่ยนพฤติกรรมการซื้อหนังสือของผมไปเสียหมด ผมใช้เวลาเพียง 2-3 นาทีเท่านั้น หนังสือที่ผมอยากอ่าน ก็บินผ่านอากาศ มาลงจอดรอผมอยู่ในเครื่อง kindle เสร็จสรรพ
มาม่า ยังต้มไม่สุกดีเลย
เวลาจะหาหนังสือแต่ละเล่ม ผมเพียงแต่ใส่ชื่อหนังสือลงไป แม้จะสะกดผิดๆ ถูกๆ ร้านหนังสือแห่งนี้ก็รู้ใจผม และหากผมจำชื่อหนังสือไม่ได้เลยจริงๆ แค่บอกชื่อผู้แต่ง หรือแม้แต่ ถ้อยคำบางช่วงบางตอน ที่อยู่ในหนังสือเล่มนั้นๆ ไป ระบบก็จะแสดงข้อมูลของหนังสือเล่มนั้นออกมาอย่างรวดเร็ว ตั้งแต่เรื่องย่อ ราคา รวมไปถึงความคิดเห็นของคนอื่นๆ ที่มีต่อหนังสือเอาไว้ด้วย ทั้งหมดนี้ ก็เพื่อเป็นข้อมูลช่วยผม ในการตัดสินใจก่อนซื้อ
ที่มหัศจรรย์ก็คือ ยิ่งผมเข้าร้านหนังสือแห่งนี้บ่อยขึ้นเท่าไหร่ เคยซื้อหนังสือเล่มไหนไป หรือแม้แต่หยิบจับเล่มไหนขึ้นมาดู เจ้าของร้านคนนี้ จะคอยซุ่มสังเกตุการณ์อยู่ห่างๆ และรอจังหวะเข้ามากระซิบบอกผม เพื่อแนะนำหนังสือเล่มอื่นๆ ที่ผมน่าจะชอบอีกด้วย เขาดูเหมือนจะรู้จักผมเพิ่มขึ้นทุกวันๆ โดยการพยายามเข้ามาตีซี้ผม
นี่มัน… พี่เจ้าของร้านวิดีโอคนนั้นเลยนี่นา! ที่ต่างไปคือ เขาอยู่กับผมทุกที่! 24 ชั่วโมง!
ทุกวันนี้ ผมสามารถแวะเวียนไปร้านหนังสือได้จากในห้องนอนของผม นั่งอยู่ในร้านนี้ได้นานจนพอใจ ยืนพลิกอ่านหนังสือแต่ละเล่มได้ โดยไม่มีใครมาต่อว่า เพราะ Amazon มี Free Sample ของหนังสือทุกเล่มให้ดาวน์โหลดเก็บไว้ก่อนตัดสินใจซื้อ
ผมจำสภาพตัวเองตอนไปงานหนังสือปีที่แล้วได้ ผู้คนเบียดเสียด พอๆ กับตลาดนัดจตุจักรวันอาทิตย์ ยิ่งสำนักพิมพ์ดังๆ ก็ต้องพยายามแทรกตัวเองเข้าไปข้างใน ให้เป็นส่วนหนึ่งของมหาชน พอเวลาผ่านไป มือทั้งสองข้างก็เริ่มหมดแรง เพราะน้ำหนักของหนังสือในถุงเริ่มเพิ่มจำนวนมากขึ้น ผมจำได้แม่นว่าเคยมีปีนึง ถุงพลาสติกขาดบนรถเมล์ นั่นมันฝันร้ายของผมเลย
โชคดีที่ฝันร้ายผมจบไปแล้ว เพราะไม่ว่าผมจะซื้อหนังสือกี่เล่ม ตราบเท่าที่ก้อนซิลิคอนในหน่วยความจำยังเก็บข้อมูลได้อยู่ มันก็ยังคงรักษาน้ำหนักเอาไว้เท่าเดิม
หนังสือบางเล่ม ที่เคยต้องสั่งจอง เพราะต้องส่งมาจากต่างประเทศ ในราคาที่แพงกว่าเมื่อรวมค่าขนส่ง แถมยังต้องเสียเวลารอเป็นอาทิตย์ ก็ไม่ต้องรออีกต่อไป เพราะ eBook ทำให้ค่าใช้จ่ายในการขนส่งหนังสือเกือบจะเป็นศูนย์ แถมยังได้ราคาหนังสือที่ต่ำลง บวกกับความไวในการขนส่งที่รวดเร็วขึ้นเรื่อยๆ จนวัดกันเป็นระดับวินาทีแล้ว ทั้งหมดนี้ ทำให้้รูปแบบการใช้ชีวิตของผมเปลี่ยนไปจากเมื่อก่อนมากจริงๆ
พฤติกรรมดังกล่าว เกิดขึ้นกับผม และอีกหลายๆ คนทั่วโลก ทั้งโดยสมัครใจ หรือจำยอมก็ตาม ด้วยข้อจำกัดทางด้านฟิสิกส์ ที่หนังสือจริงให้ไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็น ปัญหาความคงทนของหนังสือที่เก็บได้เพียง 20-30 ปี (หากโชคดี ไม่โดนอุทกภัยโจมตีก่อนหน้านั้น), ปัญหาการผลิตที่ต้องทำในปริมาณมากเพื่อลดต้นทุน ก็ทำให้นักเขียนอิสระขาดเวทีในการแสดงผลงาน หรือแม้แต่เรื่องใหญ่ๆ อย่าง ความยากลำบากในการเข้าถึงการศึกษาในประเทศโลกที่สาม อันเนื่องมาจากเส้นทางคมนาคมไม่สมบูรณ์ ทำให้การกระจายหนังสือมีต้นทุนสูง และใช้เวลานาน
แน่นอนที่ว่า eBook คงไม่มาทดแทน หนังสือปกติได้ทั้งหมด มันยังขาดเสน่ห์ และความโรแมนติกในบางเรื่อง แต่ไม่ว่าอย่างไร กระแสพฤติกรรมนี้ จะไม่ยอมหยุด กลับมีแต่จะถูกพัดโหมทวีคูณเพิ่มจำนวนขึ้นไปเรื่อยๆ จนกลายเป็นเรื่องธรรมดาในที่สุด เหมือนที่เราจำไม่ได้แล้วว่า เคยอยู่กับเนื้อที่ของอีเมลล์ที่่แค่ 2MB ได้อย่างไร… เชื่อผมสิ!
KINDLE’S WAY: บทความที่เล่าเบื้องลึกของ kindle และ Amazon อย่างเข้มข้น สำหรับ kindle Power User ไม่ควรพลาด!! พบกันได้ได้ที่นิตยสาร GM ครับ [อ่านตอนอื่นๆ ได้ที่นี่เลย]